PFAS worden vanaf maart 2022 verboden in voedselverpakkingen. Dat zei Paul Blokhuis, demissionair staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ChristenUnie), vandaag in een ‘Tweeminutendebat’ over PFAS in de Tweede Kamer. De toxische stoffen zitten op dit moment nog – vanwege hun vet- en waterafstotende eigenschappen – in fastfoodverpakkingen als zakjes voor magnetronpopcorn, pizzadozen en wegwerptaartvormen.
In Nederland krijgen we volgens een schatting van het RIVM te veel PFAS binnen, vooral via water en voedsel, maar dus ook voor een deel via voedselverpakkingen. Al vanaf kleine hoeveelheden zijn PFAS schadelijk voor het immuunsysteem, maar ze kunnen in grotere hoeveelheden ook hormoonverstorend en zelfs kankerverwekkend zijn.
Maar de belangrijkste reden voor een verbod op PFAS in voedselverpakkingen is het milieu. De stoffen breken nauwelijks af, waardoor ze voor erg lange tijd in de omgeving en uiteindelijk ook in de voedselketen terechtkomen. Daardoor worden ze ook wel ‘forever chemicals’ genoemd.
In Denemarken gold al sinds juli 2020 een verbod op PFAS in voedselverpakkingen.
Voor tal van andere producten, zoals regenkledij, waterproof-mascara en teflonpannen, geldt nog geen verbod op PFAS, maar Nederland werkt samen met gelijkgestemde lidstaten in Europa aan een totaalverbod.
Een aantal van de stoffen zijn al verboden, zoals PFOS en PFOA, maar steeds opnieuw komt de industrie met alternatieve chemische verbindingen die een klein beetje afwijken van de eerdere varianten.
Daarom wordt in Europa nu al een aantal jaar gepraat over een totaalverbod op de stoffen. Maar volgens de industrie zijn voor veel toepassingen geen alternatieven te vinden. Dat is voor een klein aantal toepassingen inderdaad waar, zoals voor heel specifieke soorten brandblussers.
Steven van Weyenberg, demissionair staatssecretaris van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (D66), zegt dat er nog wel uitzonderingen komen voor ‘essentieel gebruik’ van de stoffen, maar dat hij zich er sterk voor zal maken dat die niet door de industrie worden misbruikt. Ook voor die producten waarin PFAS nog essentieel zijn, moet volgens hem snel naar vervanging worden gezocht.
WAT ZIJN PFAS OOK ALWEER?
PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) zijn een familie van ongeveer 6000 soorten chemische stoffen die bestaan uit variaties op fluorkoolstofverbindingen. De bekendste: PFOS, PFOA en GenX-stoffen.
Ze zitten in alledaagse, vooral vet- en/of waterafstotende producten: van vuilafstotende of brandwerende tapijten tot make-up en zonnecrème, van regenjassen tot cupcakevormpjes en pizzadozen, van speelgoed tot glijmiddelen, verpakkingen van magnetronpopcorn, papier van chocoladeverpakkingen en allerlei andere fastfoodverpakkingen. Het spul zit zelfs in kunststof schaatsbanen.
Virginijus Sinkevičius, Eurocommissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij, zegt de bestrijding van PFAS-vervuiling serieus te nemen.
Enorm veelzijdige stoffen dus, maar met grote nadelen: aan het begin van deze eeuw werd vastgesteld dat de stoffen persistent, bioaccumulatief en toxisch kunnen zijn. Dat wil zeggen dat ze lastig af te breken zijn, zich opstapelen in het lichaam en giftig zijn.
Ook kunnen de stoffen hormoonverstorend werken: een studie in het Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism toonde in 2018 aan dat PFAS bij mannen kunnen leiden tot kleinere penissen en minder zaadproductie. Van enkele stoffen van deze familie, zoals PFOA, is door middel van epidemiologisch onderzoek vastgesteld dat ze waarschijnlijk kankerverwekkend zijn.
Recent toonden onderzoekers nog aan dat kleine hoeveelheden PFAS al schadelijk kunnen zijn voor het menselijke immuunsysteem, en de werking van vaccins kunnen tegenwerken.
Bron: Myra Sys – onderzoeksjournalist
—————————————————————————————————————————-
Hoe weet je nu of er PFAS in een product zitten?
Voor een consument is het lastig te achterhalen of er PFAS (een verzamelnaam voor ongeveer zesduizend chemische stoffen) in een product zitten.
Er bestaat in Nederland geen verplicht etikettering. Dus is het niet duidelijk welk product wel en welk product geen PFAS bevat. Als consument kun je wel actie ondernemen. Je hebt namelijk recht op informatie.
Met een zogeheten 45-dagenbrief kun je aan de fabrikant vragen om helderheid te geven of het product of de verpakking Zeer Zorgwekkende Stoffen (SVHC) bevat.
Een fabrikant is dan verplicht binnen 45 dagen te antwoorden.
Geef een antwoord