Plastic Producenten van plastic zien vreemde pieken in de vraag: van verpakkingen voor brood en aardappels tot vuilniszakken. Veel is niet gerecycled, maar ‘virgin’ plastic.
Wat maakt Nederland Nederland? Robert Kwakman, directeur van KIVO, producent van plastic verpakkingen, weet het wel: we zijn een broodinvriesland. Nergens anders ter wereld kopen mensen zoveel broden om die vervolgens direct in de vriezer te mikken.
De laatste weken doen Nederlanders dat nóg meer dan normaal. Thuis zitten betekent minder schaften in de bedrijfskantine en minder lunchen in restaurants. Volgens Kwakman ligt de vraag naar zijn broodzakken zo’n 10 procent hoger. Na de ‘hamsterpiek’ half maart was die zelfs bijna een kwart hoger. Dus zijn er extra machines aangezet in zijn fabrieken in Volendam en Zwolle, waar volgens hem ruim 80 procent van de Nederlandse broodzakken gemaakt wordt: zo’n 800 miljoen per jaar. Ze zijn van speciaal plastic dat zijn bedrijf (jaaromzet: circa 120 miljoen euro) twintig jaar geleden ontwikkelde. Glimmend – dat ziet er fraai uit onder de spotjes in de supermarkten – én goed bestand tegen temperaturen onder het vriespunt.
Vreemde pieken en dalen
De coronacrisis zorgt voor vreemde pieken en dalen binnen de economie. Veel sectoren zijn duidelijke verliezers: door instorting van de vraag én toeleveringsproblemen produceert de voertuigensector bijvoorbeeld praktisch niets meer. De horeca ligt volledig stil. Maar er zijn ook talloze winnaars, zoals bedrijven die zitten in de productie en de verkoop van voedingsmiddelen. Nederlanders mogen de afgelopen weken zo’n 13 procent minder geld hebben uitgegeven, zoals ABN Amro uitzocht, ze besteden wel bijna een kwart méér bij supermarkten, voedselspeciaalzaken en bezorgdiensten.
KIVO draaide topdagen
Het gevolg: terwijl truckfabrikant Scania aan de westkant van Zwolle de afgelopen weken stilstond en alle cafés in het centrum gesloten waren, draaide KIVO aan de oostkant juist topdagen. Als consumenten meer voedsel kopen, kopen ze immers ook meer plastic. Van het knarsende ‘krimpfolie’ waarmee sixpacks bier aan elkaar worden gehouden tot olijfolieflessen die de glazen varianten moeten imiteren. En dus die glinsterende broodzakken.
Gerecycled plastic mag wettelijk niet in aanraking komen met eten en drinken
Gelukkig had directeur Kwakman van Kunststof Industrie Volendam in zijn fabriek in Zwolle (30 werknemers) nog niet al z’n tien machines aanstaan – en was er nog wat ruimte voor extra productie. Voordat de zakken de fabriek uitgaan op weg naar de verschillende industriële bakkerijen, hebben ze al een hele trans-Hollandse reis achter de rug: het plastic komt van een fabriek in Apeldoorn en wordt bedrukt in de fabriek van KIVO in Volendam, een grote hal vlak achter de zeedijk waar 180 mensen werken. In Zwolle wordt het plastic in de juiste vorm gevouwen en worden delen aan elkaar gelijmd.
Kwakman is nuchter over de toegenomen vraag: het gaat vermoedelijk om een tijdelijke trend. De stijging betreft volgens hem trouwens niet alleen broodzakken. KIVO’s vuilniszakken zijn ook niet aan te slepen: meer thuis eten betekent meer afval. En ook de aardappelzakken doen het goed.
KIVO maakt ook gerecycled plastic, maar dat mag volgens de voedselwetgeving niet in aanraking komen met eten en drinken – het moet vaststaan dat een verpakking niet vervuild is. Leidt de coronacrisis tot een plotselinge piek in de productie van zogenoemd virgin plastic, terwijl er juist steeds meer maatregelen genomen worden om het gebruik hiervan terug te dringen? Begin maart presenteerden meerdere Europese landen nog een gezamenlijk ‘plastic pact’, dat het gebruik van single use plastics moet terugbrengen.
Volgens een breed uitgemeten onderzoek van persbureau Bloomberg uit maart lijkt zo’n coronaplasticexplosie een serieuze mogelijkheid. En om meer redenen dan alleen een stijgende consumentenvraag: mogelijk nemen verpakkingen uit hygiëne-overwegingen weer toe, en heeft de medische sector meer plastic nodig voor apparatuur.
Plasticproducenten wijzen erop dat het onderzoek wel een belangrijk punt mist: er is ook sprake van een vraagdaling. Dat consumenten op dit moment meer plastic gebruiken, betekent niet dat er nergens sprake is van een teruggang. Een woordvoerder van de Britse kunststofgigant INEOS laat per mail weten dat het bedrijf een „gemengd beeld” ziet. „We zien een sterke daling van de vraag vanuit de automobiel- en bouwsector, maar dit wordt meestal gecompenseerd door een toename van de vraag vanuit de medische, hygiëne- en voedingssector.”
Ook KIVO merkt temidden van al het broodsucces een terugloop in orders vanuit de horeca: het bedrijf maakt onder andere de plastic folies waar cafés en restaurants frisdrankconcentraten in bewaren. Kwakman: „Dat ligt helemaal stil.” Wel is er, alles tegen elkaar afgezet, volgens hem sprake van groei in zijn bedrijf.
Zo’n substitutie-effect ziet de Oerlemans Packaging Group, een grote Nederlandse plasticproducent met acht fabrieken, ook. De vraag naar plastic vanuit de luchtvaart, om etenswaren in te verpakken, en restaurantketens loopt bijvoorbeeld terug, terwijl de vraag vanuit de medische hoek plotseling stijgt.
Wegwerpschorten
De afgelopen weken zette het bedrijf met 600 werknemers een productielijn op voor wegwerpschorten. Een gemiddeld ziekenhuis gebruikt daar al snel zo’n drie- tot vijfduizend per dag van, maar de wereldwijde markt is op dit moment totaal oververhit. Tot wanhoop van het Eindhovense Catharina Ziekenhuis, dat via via in contact kwam met Oerlemans.
Met horecaschorten had het bedrijf al wel ervaring, maar niet met één cruciaal onderdeel dat nodig is voor een ziekenhuistoepassing: mouwen. Met een truc zorgde Oerlemans ervoor dat het toch kon beginnen met de productie van medische schorten – door de mouwen er los bij te leveren. Die kunnen in het ziekenhuis bevestigd worden met dubbelzijdige tape. „We hebben geen naaiatelier”, zegt Rob Verhagen, directeur duurzaamheid bij Oerlemans. Een aantal weken geleden is het bedrijf begonnen met de eerste productie, van zo’n 100.000 per week. Volgens Verhagen hebben andere ziekenhuizen ook interesse, hij wil binnenkort proberen de 200.000 te halen.
In de broodzakkenmarkt heeft KIVO nog een niche gevonden waarvan het dankzij corona profiteert. Supermarkten die sommige soorten brood voorheen zelf in de winkel verpakten, laten dat nu vaker in de fabriek doen – dat is hygiënischer. Die winkelzakken maakte KIVO nooit, dat deed een concurrent. Kwakman: „Maar die voor de fabrieken leveren wij dus wél.”
Bron: NRC 30 april 2020
