Volgens de Europese Richtlijn 2004/12/EC van 11 feb 2004 (voorheen ER 94/62/EC), dienen alle verpakkingsmaterialen te voldoen aan de maximale limietwaarde van 100 ppm (100 milligram per kilo) voor de volgende zware metalen: cadmium, lood, kwik en hexavalent (zeswaardig) chroom.
De Europese Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval (94/62/EC) heeft een bovengrens vastgesteld voor de hoeveelheid zware metalen in verpakkingen. Dat betreft het verpakkingsmateriaal inclusief bedrukking. Een verpakking mag niet meer zware metalen of verbindingen daarvan bevatten dan 100 ppm (100 milligram per kilogram) in totaal van:
- lood (Pb)
- kwik (Hg)
- zeswaardig chroom (Cr 6+)
- cadmium (Cd)
De bovengrens van 100 ppm is een wettelijke eis en geldt voor iedere verpakkingscomponent, dus bijvoorbeeld voor een pallet, krat, krimphoes, strapping, sticker, etc.
.. naar nul-grens
In de herziene Richtlijn 2004/12/EC (artikel 8, lid g) wordt dat plafond van 100 ppm aangescherpt:
Lidstaten moeten zich inspannen om het gebruik van zware metalen en andere gevaarlijke stoffen in verpakkingen verder te verminderen. Als het passend is moeten ze vóór 2010 het gebruik ervan zelfs volledig beëindigen!
.. bij overtreding
Als de VROM-Inspectie en het RIVM gezamenlijk een controle komen uitvoeren,
analyseren ze met een mobiel analyseapparaat de verpakkingen op de aanwezigheid
en de concentratie van zware metalen. Als er zware metalen in te hoge of in twijfelachtige concentraties worden aangetroffen, wordt een representatief monster van de verpakking en de partij waartoe deze verpakking behoort meegenomen.
Dit wordt vervolgens door het laboratorium van het RIVM geanalyseerd.
Als bij deze nauwkeurige analyse blijkt dat de verpakking de norm voor zware metalen overtreedt, maakt de inspecteur proces-verbaal op en wordt er door de VROM-Inspectie een dwangsomprocedure opgestart.
Proces-verbaal
Het proces-verbaal wordt naar de officier van justitie gestuurd die – afhankelijk van de
ernst van het delict – het bedrijf een schikking (boete) aanbiedt. Bij ernstige delicten wordt direct overgegaan tot strafvervolging. Als het bedrijf niet ingaat op de schikking volgt automatisch een rechtszaak.
Inbeslagname
Naast deze strafrechtelijke aanpak zullen er ook maatregelen worden getroffen die moeten voorkomen dat het bedrijf opnieuw in overtreding gaat.
Mogelijkheden zijn:
- het opleggen van een dwangsom bij herhaling van de overtreding;
- het toepassen van bestuursdwang.
Dit wil zeggen dat het bevoegd gezag (de minister van VROM) op kosten van de overtreder de overtreding beëindigt door bijvoorbeeld de partij verpakkingen in beslag te nemen en deze milieuvriendelijk te laten vernietigen. Verpakkingen die te veel zware metalen bevatten, mogen niet meer in Europa op de markt worden gebracht. Het bedrijf moet ze dan terugsturen naar de leverancier, ze doorverkopen aan een afnemer in een land buiten Europa waar de eisen minder streng zijn, of ze milieuvriendelijk laten vernietigen.
LET OP: Goederen waarvan men zich moet ontdoen, bijvoorbeeld omdat ze niet voldoen aan wettelijke eisen, krijgen de status van afvalstof. Op deze goederen is de afvalstoffenwetgeving van toepassing. Recycling, transport en handel in en met afvalstoffen is aan nationale en internationale wetten en regels gebonden.
Vermijd de valkuilen
Het overschrijden van de norm van zware metalen is niet nodig. In haar rapportage geeft de VROM-Inspectie al aan dat de kunststofverpakkingen afkomstig uit Nederland of een ander EU-land doorgaans voldoen aan de wettelijke eisen. Waarom er dan nog steeds te veel zware metalen worden toegepast?
Tal van eisen
Verpakkingen moeten het product beschermen tegen beschadiging en bederf, de handling vereenvoudigen, het product verkopen, etc. Verpakkingen moeten aan tal van voorwaarden voldoen, zodat het niet zo vreemd is dat men niet álle eisen kent. De eisen uit de Europese Richtlijn Verpakking en Verpakkingsafval zijn echter wettelijk verplicht. Als u ervoor zorgt dat u weet welke materialen voor het kleuren van uw verpakkingen worden gebruikt, kunt u voorkomen dat u de 100 ppm-eis overtreedt.
Goedkoop duurkoop
Er zijn goede alternatieven voor kleurstoffen die geen zware metalen bevatten, maar die zijn vaak iets duurder. Bij hevige concurrentie worden de kosten scherp in de gaten gehouden. De verleiding is dan groot te kiezen voor de ‘goedkopere’ variant. Het is echter de vraag of die variant uiteindelijk een kostenbesparing oplevert. De overtreding van de wettelijke regels kost namelijk geld en het is ook nog eens schadelijk voor het imago van de branche, het bedrijf en het product.
Opvragen: verklaring leverancier
U kunt een verklaring opvragen bij uw toeleverancier dat de verpakking die hij levert voldoet aan de norm voor zware metalen. Hiervoor zijn standaardbrieven beschikbaar, vaak al voorzien van een voorbeeldverklaring die de toeleverancier kan hanteren.
Met een dergelijke verklaring in de hand mag u er van uit gaan dat de verpakking aan de norm voldoet. Garanties geeft een verklaring echter nooit. Het laatste woord is te allen tijde aan de laboratoriumanalyse en voor de wet blijft de producent/importeur verantwoordelijk. Met een verklaring staat u in ieder geval wel sterker